Moordzomer

Noodlot was mijn deel dat ik gisteren en vandaag middenin een hittegolf en op het heetst van de dag moest fietsen, maar op de fiets heb je tenminste nog de wind die wat verkoelt. En een voordeel is dat er weinig volk op straat is, dus weinig idioten die midden op het fietspad staan te sms’en, weinig bakfietsouders die de hele rijstrook innemen, weinig gejaagde mannen die driest vooruitstormen met hun speedpedelecs alsof hun leven ervan af hangt. Gisteren ging ik solliciteren. Gelukkig hadden ze daar ten kantore airco zodat ik niet vloeibaar ging wegstromen door een vloerraster in de vergaderzaal. Ik denk dat ik het er daar zo goed van af gebracht heb als mogelijk was en kwam goed voorbereid voor de pinnen – de dagen vooraf brachten herinneringen terug aan examens, en het was opvallend hoe snel mijn geestestoestand zich terug kon plooien in die werkzaamheid. Ik heb nooit graag geblokt en ook dat is niet veranderd, maar de enige twee voordelen die me altijd over de barrière tilden waren dat eens ik aan iets begin, ik het ook afwerk, en dat ik een bijna potsierlijk goed geheugen heb als me er op toeleg om iets vanbuiten te leren. Soms werkt het ook zonder dat ik het per se wil. Op beide fietstochten luister ik naar albums die ik vroeger opzette tijdens lange(re) autoritten, wat als vanzelf uitnodigt tot die periode toen vergelijken met nu.

Buiten dat wie ik was in 2009, 2011 en 2013 duidelijk zou kunnen zien dat ik ouder ben geworden – vorige maand heb ik m’n eerste grijze haren gespot in mijn baard – zou die kunnen zien hebben dat ik professioneel zelfverzekerder ben geworden, makkelijker in de small talk, vriendelijker vanuit een eigen sterkte. Maar gelukkiger? Dat niet echt. Al moet ik bijvoorbeeld mijn romantische relaties uit die periode ook niet al te zeer herbeleven op basis van de #spotifywrap die mijn geest ervan probeert te maken. Single zijn betekent ook geen romantische jaloezie voelen, geen zorgen maken om een partner die het ergens tot een gat in de nacht uithangt, me niet afvragen of er nu te veel dan wel te weinig seks is, niet steeds moeten kalibreren of ik te intens ben of juist te saai, niet twijfelen of dit het is (dat was het kennelijk niet!). Maar ik vraag me vooral af of mijn oude zelf zou kunnen zien wat mijn huidige zelf niet meer heeft – die dromen over een leven dat nog niet bestond maar zich zeker ophield achter de volgende hoek, het nieuwe jaar, de nieuwe job. Die vage zekerheid dat het nog allemaal moest gebeuren. Dat kietelende gevoel van dromerige anticipatie ben ik kwijt, meer nog, ik heb het over de jaren zelf vermalen tot griest omdat het een parabooltraject was dat anders ging eindigen in bitterheid.

Want dit is het ding wel: we zijn zo goed als allemaal flink belogen geweest. De verpletterende hitte van de voorbije twee dagen is maar één van de biljoen symptomen van die leugens. Als we immers allemaal flink ons best zouden doen om te recycleren, afval te sorteren en te letten op ons energieverbruik, dan konden we allemaal zelf mee bouwen aan een betere wereld, maar de grootvervuilers doen gewoon verder. We moesten studeren en hard werken om welstand te bereiken, maar de ladder werd al voor ons onderuit geschopt nog voor ik afstudeerde. Mijn generatie en zeker die nadien heeft mogelijk nog meer dan anderen een collectief trauma moeten overleven van op te groeien met het idee dat de wereld relatief eerlijk is voor wie zijn best doet, om dan geconfronteerd te worden met een wereld die almaar oneerlijker is geworden, willekeuriger ook. Je kan dat narratieve dysforie noemen, of metanoia (toevallig ook één van de titels van de albums waar ik naar luister op de fiets).

Daarna heb je in wezen drie keuzes: je gaat terug naar de status ante quo en je blijft koppig vasthouden aan je toekomstbeelden, je dromen en een maatschappijbeeld dat niet strookt met de realiteit, tot je uiteindelijk weer met je kop naar beneden in de Senkgrube des Realen belandt. Of je zakt door de vloer van je metanoia en hult je gewoon in de volgende laag leugens: bijvoorbeeld dat klimaatverandering niet echt is, of dat je geen huis kan kopen door de Marokkanen, of dat je niet de liefde van je leven hebt gevonden omdat iedereen te woke is. De derde optie is accepteren dat het een leugen was en dat je je moet heroriënteren in een bizarre, bittere wereld. Ik heb mijn idealen niet opgegeven, ik zou zelfs durven zeggen dat ze nog scherper geprofileerd zijn dan vroeger, maar ik aanvaard dat ik me daarmee lijnrecht opstel tegen de vigerende echte normen en waarden. 

De fietsrit van vandaag bracht me naar de kapper, de bank, het tankstation (voor sigaretten) en de supermarkt. De hitte woog nog drukkender door dan gisteren en er was nog minder volk op straat. De kapster had het over Code Oranje en dat er recent een man aan de dokken in Gent verdronken was die verkoeling zocht. En ik denk dan: de stad heeft in wezen toch genoeg ruimte om ergens publieke waterparkjes te voorzien? Maar ja, het collectieve belang wordt gediend met groeiende tegenzin. Gisteren viel eindelijk dat er toch een belasting komt op winsten uit rente, en het bochtenwerk waarin sommigen zich draaiden om pakweg mensen met meerdere woningen, twee wagens en drie vakanties per jaar af te schilderen als niet veel meer dan middenstandspaupers was bijna komisch. Dit soort leugenachtigheid zal enkel groteskere proporties aannemen naarmate de kloof tussen de maatschappij die we beweren te willen zijn groeit met de maatschappij die we in realiteit zijn. 22 jaar geleden bijvoorbeeld was het zonneklaar voor iedereen met drie gram hersenen dat Irak geen massavernietigingswapens had, nu is er een “debat” of het genocidale Israël toch geen punt heeft als Iraanse infrastructuur bombardeert en leidinggevende burgers van het land vermoordt omdat het land wel eens massavernietigingswapens zou kunnen maken.

In twee wachtruimtes, gisteren en vandaag, las ik een fictieverhaal over ecoterroristen. Ik zou er nooit één kunnen worden omdat ik nog te veel gehecht ben aan mijn creature comforts en bovendien een ziekelijk gestel heb dat het nooit zou redden in de barre natuur, maar het is een perfect logische daad van geweld. Geweldloosheid is een nobele luxe. Het verbaast me soms dat er niet meer geweld is tegen de ranzige systemen van macht en kapitaal, maar misschien is dat omdat de mensen die het gretigst grijpen naar geweld die systemen juist zelf vertegenwoordigen – de pijplijn van pestkop naar politieman, zeg maar. Allemaal gedachten die ik niet direct ga delen met de kapster of de kassierster, die ook maar hun job doen en wellicht al voldoende worden geconfronteerd met de zotte gedachten van mensen die misschien niemand anders hebben om tegen te oreren. Ik vraag me af of mijn oude zelf mijn nieuwe zelf zou begrijpen, en ik denk eigenlijk van wel. Regelmatig lees ik oudere teksten terug en soms vind ik met tussenpozen van vijf, tien of vijftien jaar gelijkaardige redeneringen terug. Kennelijk is niet enkel mijn geheugen in staat om terug te gaan naar een oudere gebruiksmodus, ook de wapenrusting van mijn redeneringsvermogen heeft al lang hetzelfde bouwplan. Maar ze is beter geslepen nu, juister afgesteld, ontdaan van onnodig sentiment. Dat sentiment bestaat nog, maar elders, in een koele wijnkelder, waar ik het niet probeer te vermengen met gedachten aan een verleden waarin ik mijmerde over een toekomst die nooit zou komen.

 

Twijfel bij de vis

Ik eet zeetong in een restaurant in Oostende. Vorig jaar zat ik hier ook, met zicht op het imposante stationsgebouw van de badstad, op een boogscheut van de zeedijk. In 2024 gingen we nadien ijsjes eten op die zeedijk en was het relatief goed weer. Vandaag waait het hard en is de hemel grijs, maar tegelijk is er een stadsfestival gaande. Als piraten verklede trommelaars wandelen lustig trommelend door de menigte. Het lijkt zo onschuldig in een wereld die intussen een asbak geworden is van zwarte schuldvlekken. Onschuld is altijd retroactief. M'n 9-jarige zelf vond mijn 8-jarige zelf vast onschuldig, als hij de betekenis van dat woord had gekend, m'n 13-jarige zelf zou dat ook gevonden hebben van m'n 12-jarige zelf, m'n 21-jarige van m'n 19-jarige zelf en zo voort en zo verder. Die psychogeologische schuldtijdperiodes zijn min of meer opgehouden met bestaan na 2016, het jaar dat ik christelijk 33 werd, hoewel ik op dat moment eigenlijk al 17 jaar boeddhist was (en een slechte boeddhist, moet ik toegeven).

Niettemin is er ondanks alle littekens, spijtige daden en gedachten altijd één vorm van onschuld overeind gebleven: telkens als ik iemand nieuw ontmoet, of telkens als ik interageer met vrienden en geliefden, geef ik hen royaal het voordeel van de twijfel. Misschien is die zichzelf krabbende verstoteling met korstige ogen en een lijfgeur die me om een sigaretje vraagt gewoon een verloren ziel die zich uit zijn eigen dal aan het klauwen is. Misschien is de bitsige klant die voor me zit iemand die een slechte dag heeft gehad en stoom moet afblazen. Misschien is de date die geen heruitgave wil van onze eerste, tweede of derde ontmoeting mentaal te overbelast (kinderen, werk, ex'en, depressie). Misschien is die vriend(in) die ik met steeds langer wordende tussenpozen kan zien gewoon te bezig met zijn of haar eigen drama's en plannen en betekent het niet dat hij of zij me kaltstellt.

Al het bovenstaande is misschien waar, en is misschien ook een sloterdijks schild dat een fictie hooghoudt om mijn fragiele psychische immuniteit te beschermen. De waarheid zal ik wellicht nooit weten. Maar m'n onschuld, als dat al iets is buiten een sociaal construct, doet er al lang niet meer toe. Ik ken mezelf perfect als zowel Jedi als Sith, en dat brengt enig comfort enkele dagen voor ik 42 word, iets wat ik zelf bijna niet kan geloven, want ik voel me nog steeds die opnieuw jesuïtische 33 als ik in de spiegel kijk. Het helpt dat ik niet grijs ben. Mijn conditie is wel volledig gekelderd. Voor ik aangereden werd op 20 februari dit jaar was die al niet fantastisch, maar de kinesitherapiesessies wrijven er me met m'n neus in als een hond in zijn eigen poep om hem tot schaamte te bewegen. Aan tafel zitten in een restaurant kan ik gelukkig wel nog, en intussen kan ik al bijna een maand de straat op zonder brace of korset.

Ik wil dat hele ongeval niet nog eens relitigeren en al zeker niet zo dicht bij mijn verjaardag, maar ik kan het wel als opstapje gebruiken om iets te zeggen over wie in toenemende mate niet kan genieten van het voordeel van de twijfel: instituten. Sinds het ongeval ben ik in contact met 4 (!) verzekeringsmaatschappijen, het ziekenhuis, twee verzekeringsartsen, mijn werkgever, de politie, de fietsleasemaatschappij en nu is er ook De Lijn bij gekomen, die me in duplicaat een brief hebben opgestuurd waarin ze €444 euro van me eisen omdat ik het tramverkeer heb opgehouden door aangereden te worden en drie breuken op te lopen. Begrijp me niet verkeerd, een ongeval is complexe materie en in min of meerdere mate lijken de meeste mensen in die instituten hun best te doen, maar net zo vaak word ik van de ene in de andere kafkaëske mallemolen gestort dat ik me al vaak heb afgevraagd wat er met me zou gebeurd zijn indien ik geen sterk netwerk had, laaggeletterd was, Nederlands niet als eerste taal had of simpelweg vergeetachtig was.

Onthou ook dat onze administratieve systemen in principe ontworpen zijn voor gepriviligieerde mensen zoals ik (net zoals brasserieën en restaurants zonder Michelin-sterren, trouwens): de witte, nette belastingbetaler, in orde met z'n bijdragen voor de verzekering, onder een vast werkcontract. En zelfs voor mij zijn ze een alles vermorzelende pletwals van papieren, afspraken, kille correspondenties in advocatenjargon en de ene na de andere eis die impliciet of expliciet het dreigement “of anders...!” met zich meedraagt. Reken daarbij dat mijn contract bij m'n huidige werkgever op 8 juli afloopt. Ik zie er nu al tegenop naar de RVA te trekken en daar net als in 2018 als een misdadiger te worden ondervraagd omdat ik simpelweg kom vragen waar ik recht op heb. Al die systemen krijgen het nadeel van de twijfel omdat ze zelf al beginnen met elk individu te benaderen met achterdocht in plaats van openhartigheid. Dat is het eindpunt van een staalharde, geatomiseerde sociale kijk die alleen maar kan denken in een zero-sumlogica: onze winst is jouw verlies, en omgekeerd.

Misschien dat ik daarom zo hou van restaurants. Het personeel is weliswaar vriendelijk omdat dat moet, maar ik denk niet dat je die job volhoudt als je constant je goede humeur moet faken. Onze opdiener is een wat foute oude vent met een zeemanspet op en zijn grapjes hebben kennelijk nog nooit gehoord van #metoo, maar je kan niet voor elke gelegenheid op de barricaden springen (en ik weet dat dat ook onderdeel is van mijn privilege). Even verderop gaat de brug open om een zeilboot door te laten.

Je kan gerust argumenteren dat de instituten en systemen gemener en genadelozer geworden zijn door sociale fraude, maar ze zijn zeker niet gemener en genadelozer geworden voor de toplaag. Ten eerste zou het doorsneelid van een dozijn raden van bestuur al niet met de fiets naar het werk gaan en dus zo aangereden worden, en ten tweede heeft zo iemand een persoonlijke assistent of een advocaat onder contract om zich niet bezig te hoeven houden met die eindeloze lawine aan papierwerk. Dat type mensen is te wereldvreemd om te beseffen dat veel mensen er genoeg van hebben gehad bedot, bedrogen en vernederd te worden door de instellingen waarin ze zetelen als afstandelijke demiurgen. Op hun beurt spinnen extremisten daar natuurlijk garen bij door te liegen dat de instituten niet meer werken naar behoren omwille van bruine mensen of meer nog, dat die voorrang krijgen, een huis, een telefoon, terwijl Jan Modaal op eindeloze wachtlijsten staat. In een voorbijgaande gedachte vraag ik me af hoe veel van de bejaarden in dit restaurant hebben gestemd op politici die hen gewoon verder om de tuin hebben geleid met hun domme praat. Maar met constant twijfelen aan mensen bereik je niets.

Dag van het labeur

De laatste dagen maak ik elke dag een kleine wandeling, zonder beenbrace, zonder korset. 8 weken geleden was dat ondenkbaar. Het gaat nog altijd niet enorm snel vooruit, maar het doet geen pijn meer en het merendeel van de tijd voel ik me tenminste niet alsof ik op flanellen benen sta of over een cakewalk probeer te lopen op de kermis. De kermis is overigens gevloden en het voorafgaande circus ook. Mijn wijk is teruggekeerd tot zijn gebruikelijke zelf, en het lijkt alsof de straten zelf nu slechts afwachten tot het volgende jaarlijkse evenement, wanneer honderden dagjesmensen hun auto’s hier achterlaten en met de bus naar de Gentse Feesten gaan. Ik weet niet of het programma er voor dit jaar al is en het interesseert me eigenlijk ook niet. De dagen zijn al lang voorbij dat ik er zelfs optrad, op één van de honderden mini-evenementjes tijdens de Feesten. Daarbij gaf ik ooit ongewild vanuit een venster het verzamelde volk beneden ongewild inkijk in mijn twee witte Manon-pralines door een slecht, à l’improviste tot short bevorderd paar jeans.

 

Over ballen gesproken, Reginald de kat heeft een nieuw speeltje dat ik van het internet besteld heb, dat zowel aangeprezen wordt als “tug ball”, “speedy tail” en “tail ball”. Het is een automatisch rondrollend balletje dat katten vanzelf zou moeten bezighouden en moet er ook voor zorgen dat ik niet altijd de designated speelkameraad ben. Gelukkig heeft hij er oprecht interesse in, maar als het te dicht bij hem komt gerold, schrikt hij terug. Ik weet niet of zo’n gevoelig dier als Reginald ooit in het wild een kans gemaakt had. Zijn baasje overigens ook niet, dus laat het geen verwijt zijn. Al heb ik de laatste jaren wel een lawine aan slecht nieuws en een aaneenschakeling van teleurstellingen en bittere eindes overleefd. Het is nog steeds niet voorbij, het labeur, ook al schijnt de zon vrolijk vandaag. Toen ik mijn ongeval had, zat ik in mijn opzegperiode, die ik jammer genoeg moest uitdoen, maar gisteren kreeg ik telefoon van de baas dat ik vanaf het moment dat ik terug mag keren naar het werk, die eigenlijk niet meer hoef uit te doen. Het geeft me een gemengd gevoel. Ik begrijp de redenering en het verlost me van de zorg wat ik op het werk in godsnaam nog twee maanden ging moeten doen aangezien collega’s alles al hadden overgenomen van mij na het ongeval.

Maar tegelijk is het een geval van, zoals Megaherz zou zeggen, der Horizont tritt näher. Drie-en-een-halve maand na mijn ontslagaankondiging heb ik nog altijd geen nieuw werk gevonden. De laatste keer dat ik tijdelijk moest overbruggen met een uitkering was een drievuldige hel: het langzaam sluipende gevoel nutteloze ballast te zijn, de precaire financiële situatie en de absurde traagheid van het systeem van uitkeringen, waardoor ik pas drie (!) maand na mijn initiële aanvraag de eerste storting kreeg. Er zijn ook nog de kine-beurten die eraan komen waar ik 0 zin in heb, en al die extra administratie die maar als een bijna natuurfenomeen uit de hemel komt vallen. Ik vind administratief werk niet zo erg, maar wel als ik voor drie à vier verschillende instanties dezelfde rommel moet invullen, te maken krijg met verstokte digibeten die geen bijlages kunnen openen en ik de intussen klassieke truc moet doen van documenten afprinten, invullen, weer inscannen en zo terugsturen. Efficiëntie is enkel belangrijk voor wie al onder de brandende loep van de politiek wordt gehouden, kennelijk. Want langdurig zieken en opgebranden, die moeten zo snel mogelijk weer werken, desnoods tot ze er letterlijk bij doodvallen, want er moeten belastingen betaald worden. Maar instituten als verzekeringen en hulpkassen? Die mogen rustig verdertuffen met hun werkmethodes uit de Koude Oorlog, en meer nog, de mensen die ze horen te helpen behandelen als halve misdadigers.

Er zijn niet veel mensen op straat en daar ben ik wel dankbaar om. Drie meisjes, twee met een fiets, één met een step, zijn elkaar aan het achtervolgen. Hoe er in die frêle vel-over-beenlijfjes zo ontzettend veel energie zit, het is een mysterie. Als we dat konden oplossen, hadden we misschien het brandstofvraagstuk rond, maar kinderen als batterijen gebruiken zou buiten onethisch waarschijnlijk ook illegaal zijn. Hoewel, er bestaat ergens een Georges-Louis Bouchez-type die een lans zou durven breken voor de herinvoering van kinderarbeid. “The children are yearning for the mines,” zoals de meme zegt. Ik neem plaats op een bankje in een parkje, wat pittoresk klinkt met die verkleinwoordjes, maar het is echt een kleine bank en een piepklein park. Er staat zelfs geen enkele boom in, dus schaduw valt hier jammer genoeg niet te rapen. Ik eet een ijsje dat ik gekocht heb bij de Bulgaar (ik weet niet of de uitbaters van de winkel echt Bulgaren zijn, ik denk dat enkel maar). Vreemd genoeg kan ik wandelend eten, maar ik kan niet wandelend drinken, en ik vraag me af of dat iets universeels is. Ik ga weer op pad en hopelijk komt niet het vervolg van de liedjestekst die in mijn hoofd spookte, dat ik ook ga moeten beißen ins Gras.

Bij de coiffeur

Aangezien de kapper die ik intussen al meer dan 7 jaar bezoek heeft besloten zijn zaak te sluiten (met een nogal verwarrende uitleg op zijn website), moest ik op zoek naar een andere. De meest logische kandidaat was een kapsalon dat op nog geen 100 meter van mijn voordeur ligt en de deuren een jaar of twee geleden geopend had. Omdat op voorhand afspreken er niet mogelijk is, besluit ik er op een donderdagnamiddag naartoe te trekken – dat kan, omdat ik nog steeds thuis zit in een beenbrace en een korset na een aanrijding in februari waarbij ik twee ruggenwervels en mijn dijbeen brak. Als dit pijnlijk klinkt: het is het ook.

Als ik binnenstap, zie ik direct al slecht nieuws, met minstens vier mannen die nog voor mij zijn, maar als bij toverslag staat er direct al één op want het is net zijn beurt. Op één donkerblonde jongen met puisten die eruit ziet als een levend geworden touw na zijn alle andere mensen in de zaak van Turkse origine, ook de coiffeur zelf. In een zetel tegen het venster zit een wat oudere dikke man tegen de andere patrons luid te praten in het Turks. Ze zeggen niet zo veel terug op wat grotendeels een monoloog zal blijken van hem. Er zijn twee kappersstoelen en twee spiegels, maar slechts één coiffeur. Ik heb al direct spijt dat ik geen boek meegebracht heb, want dit zou wel eens lang kunnen gaan duren.

De dikke man richt zich tenslotte tot mij in het Nederlands en vraagt nieuwsgierig of ik “ook iets aan de rug” heb. Ik leg hem uit wat mij overkomen is en hij luistert aandachtig. Hij vertelt dan dat hij zelf bij een arbeidsongeval op het werk slecht viel en ook zijn rug brak. Nu is hij al 6 maanden aan het revalideren, met uitstralingspijnen in afwisselend linker- en rechterbeen (“en mijn linker- en rechterballen!” voegt hij er gretig gesticulerend aan toe – het is duidelijk een zaak met een sfeer van mannen onder elkaar). Hij zegt dat hij zijn dikke buik kwijt wil, waarmee ikzelf ook kan sympathiseren, maar ik geloof niet dat zijn omvangrijke taille enkel het gevolg is van thuis te zitten. Tevens blijkt dat hij hier na zijn knipbeurt gewoon wat is blijven rondlummelen, maar na een koffie en een sigaret verdwijnt hij dan toch op een veel te kleine scooter.

Het gaat een lange namiddag worden, besef ik als de stilte terug is neergedaald in het kapsalon, want de coiffeur is ook een barbier en neemt uitvoerig de tijd voor elke klant. Met nummer twee gaat het al met al nog vooruit, maar tegen dat hij bijna klaar is met klant nummer drie – een sierlijke jongeman met een verfijnd, wat melancholisch ogend gezicht – heb ik er al meer dan twee uur op zitten in dezelfde zetel, in dezelfde positie. De school is uit. Een bestelwagen veroorzaakt bijna een ongeval. Een erg vreemd bewegende man die eruit ziet alsof hij geen controle heeft over zijn armen steekt over met doodsverachting. Ik zie ook een randgehandicapt figuur papiertjes stoppen onder ruitenwissers. Iedereen kent die briefjes wel, altijd van louche overkomende bedrijven die zogezegd je auto voor goed geld willen overkopen. Gaat daar ooit iemand op in? En nu zie ik dus live wie die briefjes komt bestellen. Een toffe job zal het niet zijn, maar laten we hopen dat de man die ik bezig zie er niet voor uitgebuit wordt.

Langzaamaan neemt mijn ergernis toe met het lange wachten, maar als ik nu vertrek, dan heb ik al bijna 3 uur verspild voor niets. En het is niet dat ik vandaag nog ergens verwacht wordt. Maar ik heb altijd al een enorme haat gehad voor wachtruimtes waar geen zekerheid is wanneer de wachttijd opgeheven wordt, of waar men zich simpelweg niet houdt aan de afgesproken agenda. Wachtruimtes zijn machtruimtes waarin op scherp wordt gesteld dat wie wacht, geen macht heeft en enkel hoort te ondergaan: bij tandartsen, in ziekenhuizen, in luchthavens, in treinen die zonder aanwijsbare reden stilstaan, in digitale conversaties die plots stilgevallen zijn en misschien nooit meer heropgestart zullen worden. Niets helpt. Ik eet nog een muntsnoepje. Er komt een koppel binnen van eind de veertig met drie energiedrankjes tussen hen in, maar laten we zeggen dat het een harde eind de veertig is. De vrouw heeft een nogal mottige geblondeerde uitgroei en de man gaat direct door naar de keuken zonder iets te zeggen, waarna hij terugkeert en de vloer begint te vegen. Hij zegt de hele tijd niets terwijl de vrouw praat met de coiffeur.

Intussen is het eindelijk aan de touwjongen, die rechtstaand bijna tot aan het plafond van de zaak komt. Als de kapper zijn natgemaakte haren naar voren kamt, ziet de jongen er plots uit alsof hij net ontsnapt is uit een instelling. Het zothuis, zei men vroeger smalend. De luie denker in mij denkt dat de wereld nu het zothuis is en dat de zotten er in de directie zitten. Ten langen leste is het dan toch mijn beurt. De kapper heeft goed verstaan hoe ik het wil. Hij is geïntrigeerd dat mijn ouders naar Zeeland verhuisd zijn. Ik vertel hem dat er een complotdenker bestaat in Zeeland die heilig gelooft dat de migratie van steeds meer Vlamingen naar Zeeuws-Vlaanderen een Belgisch complot is om de regio te kunnen annexeren. De coiffeur is enigszins geamuseerd. “Nog los van dat het onzin is, waarom zou België dit zelfs doen?” De kapper stopt even en denkt na: “Ja, waarom eigenlijk. Goeie vraag.”

Nog twee jongens komen binnen en kunnen aan hun wachtbeurt beginnen. Iemand vraagt aan de kapper tot wanneer hij nog open is: “Na halfzeven moet ik echt wel sluiten, want ik zou hier gemakkelijk tot 3 uur ’s nachts kunnen werken als ik wilde.” Aan dit tempo, inderdaad, denk ik er zuur bij. Af en toe zwaait er iemand van op straat naar hem. Het is eigenaardig dat ik hier al 10 jaar woon maar nauwelijks mensen in de buurt ken, tenzij ik die al van veel vroeger kende, en dan nog. En wil ik dat ook echt wel? Wat zou ik tegen mijn buren werkelijk te vertellen hebben? Wat ouwehoeren over Zeeuwse complotdenkers? Uiteindelijk is de kapper klaar, en het resultaat mag er zijn, wat een balsem wrijft over mijn frustratie dat ik hier meer dan 4 uur heb doorgebracht aan een venster waardoor ik niets heb gezien dat er toe leek te doen. Maar ik ben terug heel, buiten de macht van een ongekende kalender – denk ik – en ik mag terug naar huis. 

De verkeerde weg

Eind februari ben ik aangereden op weg naar mijn werk. Ik heb er drie botbreuken aan overgehouden, en al blijft de pijn de laatste tijd goed op afstand (dank u, ’s lands pillendraaiers), mijn mobiliteit is ontzettend beperkt. Een wandeling van 500 meter voelt als een kilometerslange mars door vijandelijk terrein. Ik probeer voor de dagelijkse trip naar de krantenwinkel wel de bus te nemen, maar die is niet altijd zo betrouwbaar als zou moeten, en dan besef je hoe afhankelijk en hulpeloos mensen zich moeten voelen die een permanente handicap hebben die hun mobiliteit beperkt. Het is niet de eerste keer dat ik dat denk noch de eerste keer dat het me voorvalt: in 2003 scheurde ik mijn enkelband bij een val in een vuurput (klinkt veel gruwelijker dan het was) en in 2023 scheurde ik een knieligament bij een ongelukkige val met de fiets. Deze verwonding inclusief trouwens allemaal aan hetzelfde been.

Op de bus is er het gebruikelijke assortiment passagiers dat een bus neemt om 2 uur in de namiddag, en de vier ruiters van de busapocalyps tekenen gretig present: moeders met krijsende kinderen en een buggy die meer lijkt op een huifkar, haveloze marginalen en luid telefonerende mensen met allochtone roots. Enkel de jongeren met kutmuziek ontbreken, maar die zitten (hopelijk) op school. Gelukkig heb ik maar twee haltes te gaan. Me door de knie- en rugbrace maar heel langzaam kunnen bewegen vind ik verschrikkelijk frustrerend. Elk op- en afstapje moet ik calculeren. Zouden sommige mensen die me zien, denken dat mijn handicap permanent is? In mijn straat passeert er bijna elke dag een heel vreemd uitziende, uitgemergelde vrouw die onnatuurlijk kleine stapjes zet, het is meer schuifelen. Ik weet niet wat de oorzaak is en je vraagt dat natuurlijk ook niet aan een wildvreemde.

In de krantenwinkel vragen ze ook niet wat er met me scheelt. De man van de nachtwinkel vroeg er wel naar, onlangs, en drukte zijn medeleven uit. Nu ja, ik ben er dan ook al 10 jaar klant, hij had me al genoeg gezien om te weten dat ik normaal niet in medische toebehoren ben uitgedost. 

Het is een tamelijk zonnige dag, op het allerlaatste stukje van het jaar dat het theoretisch nog winter is, maar dat in niets zo aanvoelt. Ik ga binnenkort mijn 42ste lente in met de stille hoop dat wat kan beteren, zal beteren, en de grimmige gelatenheid dat heel veel dingen enkel maar slechter zullen gaan. Ik zou niet graag jong zijn in deze wereld. Het is niet dat er geen betere wereld denkbaar is, maar hij lijkt nog onhaalbaarder geworden dan vroeger. ’t Zal ook wel mijn attitude zijn zeker, maar ik dompel me doelbewust niet meer onder in de drek van het slechte nieuws dat overal overvloedig beschikbaar is, en heb nog minder geduld met toxische optimisten die ronduit liegen, hetzij tegen zichzelf, hetzij tegen anderen.

De bus terug is te laat, weet de app van De Lijn mij te vertellen. En dat er veel volk op zit. De bushalte heeft geen bank, dus ik leun tegen de voorgevel van het aanpalende huis voor extra ondersteuning. Op straat zie ik hoe iedereen een jonge vrouw nastaart die wel heel licht gekleed is (enkel een sport-bh en een erg nauw aansluitende, semi-doorzichtige sportbroek). Ik doe het niet, uit een soort plaatsvervangende schaamte voor de anderen hun gestaar. De vrouw ziet er niet uit alsof ze net gaan sporten is of dat zal doen. Beetje vreemd dus, wel. Een meisje op de fiets lacht naar me. Uit compassie? 

Als de bus er is, is de chauffeur zo vriendelijk hem wat lager te zetten zodat ik kan instappen. Daar ben ik de man dankbaar voor. Hier is helaas de vierde ruiter van de busapocalyps toch gearriveerd: de jongens en meisjes met muziek uit de kutspeakertjes van hun kuttelefoons. Eén ervan struikelt bijna over mijn voet en kijkt me boos aan – ik gebaar naar mijn brace en kijk van de weeromstuit zelf boos terug. Terwijl: als iemand me nu zou aanvallen, ben ik een vogel voor de kat. Ik denk dat het daarom is dat ik van alle misbruikers de misbruikers van zwakkeren, zoals mensen met een handicap of gevangen dieren, me het meeste kwaad maken.

Eens ik af de bus ben en de laatste 100m weer te voet moet afschuifelen, zie ik uit de tegenovergestelde richting de vrouw schuifelen waar ik daarnet nog aan dacht. Intussen loopt het zweet me al van het gezicht, of zoals Horatius ooit schreef, tot op mijn hielen. Als we elkaar bijna gaan kruisen, zie ik dat ze mij wil aanspreken. Ze blaft er iets uit dat ik niet begrijp. 

“Sorry, ik heb u niet verstaan,” frons ik.

Ze herhaalt wat ze eerder zei en nu versta ik enkel “Mariakerke.” Nogmaals excuseer ik me dat ik haar niet goed begrepen heb en nu roept ze: “Dienstencentrum Mariakerke!”

Ik wijs naar een toren die zichtbaar is door de bomen aan de overkant van de straat. Nu is het haar beurt om me niet begrepen te hebben. Ik herhaal, wijzend, “Die toren daar, die je kan zien.” Kan ze hem niet zien of heeft ze me gewoon niet begrepen? Ze schuifelt door en ik sleep mezelf ook verder. Had ze naast een fysieke handicap ook een mentale handicap of was ze gewoon onbeleefd? Of dacht ze dat ik haar stond te treiteren? Tegen dat ik aan m’n deur ben besef ik dat ik haar verkeerd heb gestuurd.