Een oude jas

Omdat er intussen al twee knopen ontbreken aan m'n favoriete jas en ik zo niet langer de deur uit kan, zag ik me deze ochtend genoodzaakt een oude jas uit de kast te halen. Het is meer dan 10 jaar geleden dat ik die jas droeg, en met goede redenen. Het is niet dat het een lelijke jas is - hoogstens een beetje uit de mode, het soort jassen waar je verstrooide huisvaders in ziet rondlopen. Ik kocht hem toen ik in het laatste jaar zat van de middelbare school, en zelfs 13 jaar later is de jas nog altijd veel te ruim rond m'n schouders, is de kraag op mysterieuze wijze zowel te slap als te hard, en bolt hij naar onder toe op, wat me automatisch een forse buik lijkt te geven. Geen enkele sjaal past erbij, en het enige voordeel - de zachte binnenvoering - wordt een netto nadeel van zodra er ook maar ergens een zonnestraaltje is.

Ik moet toen gedacht hebben dat die jas me een volwassen aanschijn ging geven na jaren van frivole confectiejassen en een gefaald experiment met jeans. Wat wist ik op 18 ontzettend weinig over praktische aspecten van stijl en kledij. Ik kon je vlot de werken opsommen van Friedrich Nietzsche en met jou een boom opzetten over waarom ik precies dacht dat Jack Vance bagger-sf schreef, maar ik zou een mooie outfit niet herkend hebben al had je een pistool tegen m'n hoofd gezet. Niet dat kleren van zulk een primordiaal belang zijn, maar ze zijn deel van je visitekaartje.

Binnen een goede tien jaar hoop ik op mijn beurt terug te kunnen kijken naar mijn huidige lievelingsjas als een oude jas die getuigde van een dubieuze smaak, omdat het punt is dat ik niet op een dag wil wakker worden met het besef dat ik gestopt ben met evolueren. Om het met obscene beeldspraak te zeggen, vandaag voel ik me letterlijk evolueren in den vleze. Het gaat relatief goed. Ik sta op het punt van één appartement naar een ander te migreren, met de conditie gaat het scherper, en ik neem vlijtig de mij voorgeschreven medicatie. Die heeft me niet, zoals sommigen altijd vrezen van dat soort medicijnen, een catatonicus of een naargeestig vrolijke Frans gemaakt, maar heeft me dat laagje schubben gegeven dat ik anders moet ontberen. Een psychische jas, zo je wil.

Is het dan zo dat het voelt om meer te zijn als andere mensen? Dat is een prettige gewaarwording. En ik hoef er niet eens m'n donkerder kanten voor uit te wissen. Die zijn er nog altijd, maar weten zich beter verzorgd dan vroeger. Dat mag ook wel eens, met de feestdagen in het verschiet, feestdagen (veestdagen more like, am I right) die elk jaar aan persoonlijke betekenis inboeten. Ik ben al lang dankbaar als de tafelconversatie boeiend blijft tot na elf uur 's avonds en als ik de feestdis niet moet verlaten terwijl ik met opgetrokken wenkbrauwen iets moet neuzelen over een "interessante" voedselkeuze.

Voor een keer laat ik het uitslaand branden over de staat van de staat over aan anderen. Die zeggen dat tenslotte ook goed, en ik moet m'n bek niet altijd opentrekken van zodra er een zwart-geel gestreepte ploert in een Schoon Verdiep weer een schofterige beleidsmaatregel decreteert. De Sturm und Drang is wat afgenomen, en dat ter heil mijner ribbenkast.

Ik moet zeggen: hij zit wel vlotjes, die oude jas. Toen ik 18 was vond ik er mezelf een hele heer mee, al wilde ik toen nóg liever een langer exemplaar, liefst van leder, maar dat durfde ik me niet kopen omdat ik bang was dat mensen me (terecht) gingen uitlachen. Dat verstand had ik dan weer wel, na op die leeftijd geworsteld te hebben met foute keuzes als een cowboyhoed van vinyl en een broek die eigenlijk een damesmodel was. Maar ik was uniek en vond dat dat ook al iets waard was. Soms zie ik mannen die in dat unieke gelijk van stijl blijven vastzitten, en vreemd genoeg zien die er allemaal gelijkaardig uit: mannen van m'n eigen leeftijd met zachte babygezichten, vlammenhemden of vormeloze jeans. En altijd de ene "wacky" gast met een hoed.

Was die jas een poging om me iets aan te meten van mannelijkheid, dan is dit het tijdperk van het comfort en de ironische afstand waarin ik me zeker genoeg voel over mezelf van die jas opnieuw te dragen. Ironische afstand kan natuurlijk maar zo ver gaan, anders verval je in hipsterdom en is de eindhalte van die nieuwe stijlwedloop Witte Sportsokken-Centraal. Het is vreemd: zaken die er niet toe doen, worden vaak benaderd met de grootste sérieux (het seksleven van beroemdheden, sport, mode, wat bijna-gepensioneerde rijken te zeggen hebben), terwijl lichtzinnigheid troef is bij wat er wel toe doet - bijvoorbeeld die arrogante smiley van een zeker staatssecretaris die geheel toevallig een beetje de stijl heeft van een skinhead. Soms is het enkel een opbod van pure emotie.

Emotie is een slecht ersatz voor debat. Dat is nog een reden waarom ik dikwijls stilletjes achteruit trippel als ik een hoog oplaaiende discussie voel naderen rond maatschappelijke kwesties. Voor je het weet staat er iemand met overslaande stem boutades te citeren over onze bruinere medemens, en helpt de ander z'n zaak ook niet door bevend dierenleed ten berde te brengen alsof ik persoonlijk mechanisch zeugen insemineer voor mijn perverse plezier. We kunnen allemaal kalmte en reflectie gebruiken. Opnieuw: afstand. Dat wens ik mijn medemens toe. Een adempauze, een paar tellen serene reflectie. Moge iedereen die luxe even vinden.