Enkele keren per jaar ben ik in Kunstencentrum Vooruit, kortweg "de Vooruit" en vroeger "Feestlokaal van Vooruit", één van de twee Gentse kathedralen van het socialisme. Het gebouw is meer dan 100 jaar oud maar haar huidige bestemming is even oud als ik. Het is voor mij een plek als de Veldstraat, de Korenmarkt of Gent-Sint-Pieters: een onvervreemdbaar deel van de levende stad, beladen met vele herinneringen, maar nu ook geen plaats waar ik valse gevoelens van romantiek voor koester. Misschien zou dat anders zijn mocht het gebouw ooit tegen de vlakte gaan.
De eerste keer dat ik er kwam was na een cinemabezoek met een vriend. Zijn vader kwam ons oppikken en wilde nog iets gaan drinken met ons. Ik geloof dat ik toen een jaar of 16 moet geweest zijn. De cafézaal maakte op mij een indruk van een uit zijn krachten gegroeide, wat oubollige kantine met goedkoop meubilair en aftandse vloertegeltjes. Die sjofelheid heeft het Vooruit-café lang behouden tot voor enkele jaren. De tegeltjes zijn er nog altijd, maar het meubilair is robuuster en diverser geworden, de belichting gezelliger en het publiek beter gekleed. De gemiddelde reactionair zou het hier haten: het zit vol hipsters, mensen op laptops, mensen van vreemde herkomst, holebi's en ranke figuren met bestudeerd nonchalante kapsels. Ik hoorde van een vriendin die aanwezig was geweest op een Gents verkiezingsdebat tijdens de laatste verkiezingen overigens dat als een rechts politicus het woord nam, dat die uitgejouwd werd.
Dat is niet erg netjes, om niet te zeggen kinderachtig. Maar ik koester tegelijk de obstinate linksheid van mijn thuis- en geboortestad. Die betekent niet dat ik denk in een bakfietsen, yoga- en Steinerschool-utopia te leven. Maar in deze bubbel hoeven we tenminste niet te doen alsof we de laatste ordonnanties van de God-Keizer uit Antwerpen serieus moeten nemen, laat staan dat we erbij moeten staan als bange schoolkinderen als zijn luitenants weer eens stevig met de matrak staan te meppen op al wie de vermetelheid heeft om niet mee te stappen in hun kabouterdans voor het kapitaal en de racist in de straat.
Ik zit aan de hoek van een grote bruine tafel die bezaaid ligt met tijdschriften (stichtelijk en volksverheffend) en ik kijk rond. Een half leven geleden kon ik één van de studenten geweest zijn die hier nu met vrienden zit en ik vind het een aangenaam idee dat die studentenlevens generatie op generatie door blijven gaan. Ze lijken me niet extreem anders als de student die ik zelf ooit was. Het kost me moeite om niet op die tijd terug te kijken door een roze bril. Die eerste ongecompliceerde relaties! Het gebrek aan zware lasten! Elke avond feest! Het is maar een mentaal foto-album, een 'best of', want ik herinner me ook gebroken harten, psychisch leed en verloren avonden boven saaie syllabussen en boeken. Het enige wat wel klopt, is dat ik toen veel meer tijd had om vriendschappen te kweken en te onderhouden.
Intussen is mijn afspraak gearriveerd. Ik zit hier namelijk voor mijn bijberoep en heb afgesproken met een klant. We zijn van dezelfde oogst, ongeveer, en ze is een prettig intense vrouw met een aanstekelijke nieuwsgierigheid waarvan er meer zouden moeten zijn. Deze zomer maakte ik een presentatie voor haar KMO. De KMO is intussen niet meer onder de levenden, maar dat wilde ze persoonlijk meedelen. Ik heb sympathie voor de situatie, want het kan elke ondernemer overkomen, ook al zijn de ideeën goed en zijn de producten en diensten kwalitatief genoeg. We spreken over de onzin van het wat-als-denken, dat je met een stijf anglicisme ook wederfeitelijk denken zou kunnen noemen, maar dat klinkt alsof het iets is dat Geert Bourgeois zou kunnen bedenken.
Soms erger ik me aan mezelf als ik weer de politieke toer op ga. Omdat die explosieve cocktail van idealen en emotie introduceren in m'n creatieve werk voelt als het tekenen van een sombere schaduw of het toevoegen van een nadrukkelijke kleurfilter. Waar is dan nog het persoonlijke, het echte artistieke? Maar misschien is het omgekeerd, en zijn creatievelingen al te vaak de eersten om onnodig en enthousiast hun hals door de strop van het apolitieke te steken. Letterlijk als onnozele halzen. Want, hoe je het ook draait of keert, we zijn hier allemaal samen en leven in dit zompige nu. L'art pour l'art is ofwel steriel en irrelevant, ofwel het product van mensen die de luxe hebben om zich te kunnen onttrekken van de veelvormige hydra van de banaliteit. En dàt is het. Je wil niet bezig zijn met die banaliteiten, zoals je belastingbrief, checken welk voedsel nu ethisch geproduceerd is, zitten luisteren naar de zoveelste beunhaas die zot is van zijn eigen glorie.
Ik drink van een grote, met water aangelengde kuip ijsthee en ik eet de vermaarde Vooruit-spaghetti. Die is niet socialistisch qua prijs, maar er zit biogehakt in. Ook gewetenrust is koopwaar. De bisschoppen die aflaten verkochten staan nu eieren aan te prijzen van kippen met "vrije uitloop". De menselijke aard verandert traag, maar, zoals Wannes Capelle dat zo goed verwoordt, "dienen tid van ton, ge moet da nie per se ne kier beleven". Ik heb wel een zwak voor dat zeer voorzichtige optimisme. Misschien maakt me dat meer een conservatief dan ik wil toegeven - een echte conservatief, iemand die stapsgewijze vooruitgang en behouden wat wel goed is verkiest boven woeste revolutie. Alleen staan we met onze rug tegen de muur, nu, en met onze smoel ook. De ruimte om kleine stapjes te zetten is zo klein geworden en wordt almaar kleiner door de genietroepen van de neoliberalen en de racisten die constant haasje-over doen met zelfverklaarde centristische struisvogels.
Genoeg nu. De ijsthee smaakt. De KMO was tevreden over mijn presentatie. Ze gooit met bloemetjes en dat apprecieer ik natuurlijk, vooral omdat er niets van afhangt. We spreken over zelfverloochening en zelfrealisatie. Moeilijke termen. Ik merk in mijn vrienden- en kennissenkring dat er weer verlangens bestaan naar grotere verhalen, naar iets consistents en consequents. Dat kan zitten in diep in- en uitademen in de betere lucht van de Ardennen, of het samenhokken onder kaarslicht en zonder verplichtingen. Voor wie genoeg geluk en talent heeft, zijn onze zelfgekozen netwerken onze nieuwe families. We spreken over taal. Taal is de ruggengraat van het mentale menselijke bestaan.
Ik zeg dat er voor mensen die kunnen schrijven niet altijd even veel respect is omdat in dit land iedereen technisch gesproken kan schrijven, net zoals ik geluid kan halen uit een gitaar en weet hoe ik die moet vasthouden, maar dat dat niet wil zeggen dat ik een gitarist ben. Een stille stem in m'n achterhoofd spreekt dit tegen. Ik zie soms ook een onterechte hoerastemming rond mensen die matig kunnen schrijven maar het gewoon goed weten te verpakken. "En het oordeel daarover is altijd subjectief," zegt de voormalige KMO-baas en toekomstige werkneemster in een nieuwe organisatie. Right on the money. Schrijfwedstrijden zijn missverkiezingen voor lelijke mensen die de gestel niet hebben voor politiek. Het merendeel van die wedstrijden is een oefening en chaos en/of corruptie, toch voor de 10% aan inzendingen die de eerste triage overleeft waar onvermijdelijk steeds een brede selectie in zit aan geschriften die bulken van de zelfingenomenheid, hopeloosheid, nietszeggendheid of idiosyncratische waanzin.
Het gesprek loopt ten einde, we moeten elk nog ergens anders heen. Buiten steek ik een sigaret aan. Groepjes opgewonden en blije studenten kruisen mijn pad en iets van hun blijheid straalt ook af op mij. In de verte staat een politiewagen en is er een volkstoeloop, maar ik kan niet zien waarom. Ik hou een groepje aan dat uit die richting komt en vraag hen of ze weten wat daar gaande is. Drie meisjes en een jongen, allemaal met grote ogen, jeugdiger dan ik mezelf herinner geweest te zijn. "Een gevecht! Iemand is uit dat café gesleurd door de flikken! Iemand wilde vechten met de flikken!" Ik bedank hen voor de informatie en zet mijn weg verder. Ik hoop dat hun avond even fijn wordt als die van mij vroeger waren en hoe dankbaar ik mocht zijn voor een degelijk gesprek zo-even. Dat het allemaal maar Vooruit moge gaan.
De eerste keer dat ik er kwam was na een cinemabezoek met een vriend. Zijn vader kwam ons oppikken en wilde nog iets gaan drinken met ons. Ik geloof dat ik toen een jaar of 16 moet geweest zijn. De cafézaal maakte op mij een indruk van een uit zijn krachten gegroeide, wat oubollige kantine met goedkoop meubilair en aftandse vloertegeltjes. Die sjofelheid heeft het Vooruit-café lang behouden tot voor enkele jaren. De tegeltjes zijn er nog altijd, maar het meubilair is robuuster en diverser geworden, de belichting gezelliger en het publiek beter gekleed. De gemiddelde reactionair zou het hier haten: het zit vol hipsters, mensen op laptops, mensen van vreemde herkomst, holebi's en ranke figuren met bestudeerd nonchalante kapsels. Ik hoorde van een vriendin die aanwezig was geweest op een Gents verkiezingsdebat tijdens de laatste verkiezingen overigens dat als een rechts politicus het woord nam, dat die uitgejouwd werd.
Dat is niet erg netjes, om niet te zeggen kinderachtig. Maar ik koester tegelijk de obstinate linksheid van mijn thuis- en geboortestad. Die betekent niet dat ik denk in een bakfietsen, yoga- en Steinerschool-utopia te leven. Maar in deze bubbel hoeven we tenminste niet te doen alsof we de laatste ordonnanties van de God-Keizer uit Antwerpen serieus moeten nemen, laat staan dat we erbij moeten staan als bange schoolkinderen als zijn luitenants weer eens stevig met de matrak staan te meppen op al wie de vermetelheid heeft om niet mee te stappen in hun kabouterdans voor het kapitaal en de racist in de straat.
Ik zit aan de hoek van een grote bruine tafel die bezaaid ligt met tijdschriften (stichtelijk en volksverheffend) en ik kijk rond. Een half leven geleden kon ik één van de studenten geweest zijn die hier nu met vrienden zit en ik vind het een aangenaam idee dat die studentenlevens generatie op generatie door blijven gaan. Ze lijken me niet extreem anders als de student die ik zelf ooit was. Het kost me moeite om niet op die tijd terug te kijken door een roze bril. Die eerste ongecompliceerde relaties! Het gebrek aan zware lasten! Elke avond feest! Het is maar een mentaal foto-album, een 'best of', want ik herinner me ook gebroken harten, psychisch leed en verloren avonden boven saaie syllabussen en boeken. Het enige wat wel klopt, is dat ik toen veel meer tijd had om vriendschappen te kweken en te onderhouden.
Intussen is mijn afspraak gearriveerd. Ik zit hier namelijk voor mijn bijberoep en heb afgesproken met een klant. We zijn van dezelfde oogst, ongeveer, en ze is een prettig intense vrouw met een aanstekelijke nieuwsgierigheid waarvan er meer zouden moeten zijn. Deze zomer maakte ik een presentatie voor haar KMO. De KMO is intussen niet meer onder de levenden, maar dat wilde ze persoonlijk meedelen. Ik heb sympathie voor de situatie, want het kan elke ondernemer overkomen, ook al zijn de ideeën goed en zijn de producten en diensten kwalitatief genoeg. We spreken over de onzin van het wat-als-denken, dat je met een stijf anglicisme ook wederfeitelijk denken zou kunnen noemen, maar dat klinkt alsof het iets is dat Geert Bourgeois zou kunnen bedenken.
Soms erger ik me aan mezelf als ik weer de politieke toer op ga. Omdat die explosieve cocktail van idealen en emotie introduceren in m'n creatieve werk voelt als het tekenen van een sombere schaduw of het toevoegen van een nadrukkelijke kleurfilter. Waar is dan nog het persoonlijke, het echte artistieke? Maar misschien is het omgekeerd, en zijn creatievelingen al te vaak de eersten om onnodig en enthousiast hun hals door de strop van het apolitieke te steken. Letterlijk als onnozele halzen. Want, hoe je het ook draait of keert, we zijn hier allemaal samen en leven in dit zompige nu. L'art pour l'art is ofwel steriel en irrelevant, ofwel het product van mensen die de luxe hebben om zich te kunnen onttrekken van de veelvormige hydra van de banaliteit. En dàt is het. Je wil niet bezig zijn met die banaliteiten, zoals je belastingbrief, checken welk voedsel nu ethisch geproduceerd is, zitten luisteren naar de zoveelste beunhaas die zot is van zijn eigen glorie.
Ik drink van een grote, met water aangelengde kuip ijsthee en ik eet de vermaarde Vooruit-spaghetti. Die is niet socialistisch qua prijs, maar er zit biogehakt in. Ook gewetenrust is koopwaar. De bisschoppen die aflaten verkochten staan nu eieren aan te prijzen van kippen met "vrije uitloop". De menselijke aard verandert traag, maar, zoals Wannes Capelle dat zo goed verwoordt, "dienen tid van ton, ge moet da nie per se ne kier beleven". Ik heb wel een zwak voor dat zeer voorzichtige optimisme. Misschien maakt me dat meer een conservatief dan ik wil toegeven - een echte conservatief, iemand die stapsgewijze vooruitgang en behouden wat wel goed is verkiest boven woeste revolutie. Alleen staan we met onze rug tegen de muur, nu, en met onze smoel ook. De ruimte om kleine stapjes te zetten is zo klein geworden en wordt almaar kleiner door de genietroepen van de neoliberalen en de racisten die constant haasje-over doen met zelfverklaarde centristische struisvogels.
Genoeg nu. De ijsthee smaakt. De KMO was tevreden over mijn presentatie. Ze gooit met bloemetjes en dat apprecieer ik natuurlijk, vooral omdat er niets van afhangt. We spreken over zelfverloochening en zelfrealisatie. Moeilijke termen. Ik merk in mijn vrienden- en kennissenkring dat er weer verlangens bestaan naar grotere verhalen, naar iets consistents en consequents. Dat kan zitten in diep in- en uitademen in de betere lucht van de Ardennen, of het samenhokken onder kaarslicht en zonder verplichtingen. Voor wie genoeg geluk en talent heeft, zijn onze zelfgekozen netwerken onze nieuwe families. We spreken over taal. Taal is de ruggengraat van het mentale menselijke bestaan.
Ik zeg dat er voor mensen die kunnen schrijven niet altijd even veel respect is omdat in dit land iedereen technisch gesproken kan schrijven, net zoals ik geluid kan halen uit een gitaar en weet hoe ik die moet vasthouden, maar dat dat niet wil zeggen dat ik een gitarist ben. Een stille stem in m'n achterhoofd spreekt dit tegen. Ik zie soms ook een onterechte hoerastemming rond mensen die matig kunnen schrijven maar het gewoon goed weten te verpakken. "En het oordeel daarover is altijd subjectief," zegt de voormalige KMO-baas en toekomstige werkneemster in een nieuwe organisatie. Right on the money. Schrijfwedstrijden zijn missverkiezingen voor lelijke mensen die de gestel niet hebben voor politiek. Het merendeel van die wedstrijden is een oefening en chaos en/of corruptie, toch voor de 10% aan inzendingen die de eerste triage overleeft waar onvermijdelijk steeds een brede selectie in zit aan geschriften die bulken van de zelfingenomenheid, hopeloosheid, nietszeggendheid of idiosyncratische waanzin.
Het gesprek loopt ten einde, we moeten elk nog ergens anders heen. Buiten steek ik een sigaret aan. Groepjes opgewonden en blije studenten kruisen mijn pad en iets van hun blijheid straalt ook af op mij. In de verte staat een politiewagen en is er een volkstoeloop, maar ik kan niet zien waarom. Ik hou een groepje aan dat uit die richting komt en vraag hen of ze weten wat daar gaande is. Drie meisjes en een jongen, allemaal met grote ogen, jeugdiger dan ik mezelf herinner geweest te zijn. "Een gevecht! Iemand is uit dat café gesleurd door de flikken! Iemand wilde vechten met de flikken!" Ik bedank hen voor de informatie en zet mijn weg verder. Ik hoop dat hun avond even fijn wordt als die van mij vroeger waren en hoe dankbaar ik mocht zijn voor een degelijk gesprek zo-even. Dat het allemaal maar Vooruit moge gaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten